Porady - Warto wiedzieć

Opiekun wycieczki

W przypadku specjalistycznej wycieczki krajoznawczo – turystycznej kierownik i opiekunowie są zobowiązani posiadać udokumentowane przygotowanie zapewniające bezpieczną realizację programu wycieczki? Jaki dokument potwierdza przygotowanie kierownika i opiekunów?

 

W przypadku specjalistycznej wycieczki krajoznawczo – turystycznej kierownik i opiekunowie są zobowiązani posiadać udokumentowane przygotowanie zapewniające bezpieczną realizację programu wycieczki? Jaki dokument potwierdza przygotowanie kierownika i opiekunów?. Czy można przyjąć, że wszyscy pracownicy pedagogiczni szkoły z racji wykształcenia i wykonywanego zawodu posiadają „udokumentowane przygotowanie zapewniające bezpieczną realizację programu” wycieczki po oznakowanych szlakach turystycznych pod opieką przewodnika górskiego? Czy po zapewnieniu opieki instruktora narciarstwa na stoku nauczyciele wychowania fizycznego z racji wykształcenia i wykonywanego zawodu posiadają „udokumentowane przygotowanie zapewniające bezpieczną realizację programu” wycieczki, której celem jest doskonalenie jazdy na nartach?

Odpowiedź:

W myśl § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. z 2001 r. Nr 135, poz. 1516) – po zmianach wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. z 2018 r. poz. 1533) – uczestnictwo w specjalistycznych wycieczkach krajoznawczo-turystycznych wymaga od uczniów przygotowania kondycyjnego, sprawnościowego i umiejętności posługiwania się specjalistycznym sprzętem, a program wycieczki przewiduje intensywną aktywność turystyczną, fizyczną lub długodystansowość na szlakach turystycznych.

Ww. rozporządzenia dotyczą wygaszanych gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych oraz klas dotychczasowych gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, prowadzonych w szkołach innego typu, dotychczasowych szkół artystycznych oraz placówek.

Uzasadnienie:

Zgodnie z § 11 rozporządzenia:

  • ust. 1. Dyrektor szkoły wyznacza kierownika i opiekunów wycieczki spośród pracowników pedagogicznych szkoły;
  • ust. 2. W zależności od celu i programu wycieczki opiekunem wycieczki może być także osoba niebędąca pracownikiem pedagogicznym szkoły, wyznaczona przez dyrektora szkoły;
  • ust. 3. W przypadku specjalistycznej wycieczki krajoznawczo-turystycznej, o której mowa w § 4 ust. 1 pkt 3, kierownik i opiekunowie wycieczki są obowiązani posiadać udokumentowane przygotowanie zapewniające bezpieczną realizację programu wycieczki.

Ani ww. rozporządzenie, ani żaden inny akt prawny nie określa, jakie to ma być przygotowanie i jak ma być udokumentowane. Rozporządzenie nie stawia również wymagań kierownikom wycieczek, wiadomo jedynie, że kierownikiem wycieczki może być wyłącznie pracownik pedagogiczny szkoły. Według informacji uzyskanych w MEN, to dyrektor ocenia, czy umiejętności, wiedza, doświadczenie kandydata do pełnienia funkcji kierownika danej wycieczki są wystarczające do realizacji celu i programu wycieczki, wykonania zadań kierownika, a nade wszystko, czy są gwarantem zapewnienia właściwej opieki i bezpieczeństwa uczestnikom danej wycieczki

Także w przypadku opiekuna wycieczki rozporządzenie nie stawia wymagań, za wyjątkiem tego, że opiekun powinien być pracownikiem pedagogicznym szkoły, ale może być to także osoba niebędąca pracownikiem pedagogicznym, wyznaczona przez dyrektora. Tu także dyrektor decyduje o wszystkim.

Według informacji uzyskanych w MEN pożądane jest, aby dana osoba (opiekun wycieczki) była zorientowana w specyfice szkoły/ klasy/ grupy wycieczkowej/ problemie konkretnego ucznia – może to być rodzic /opiekun prawny ucznia, pomoc nauczyciela. To dyrektor ocenia przydatność danej osoby, jej potencjał do bycia opiekunem wycieczki, wykonania zadań opiekuna.

W przypadku specjalistycznej wycieczki krajoznawczo-turystycznej do dyrektora należy także ocena dokumentów potwierdzających przygotowanie kierownika i opiekuna wycieczki do tej formy aktywności uczniów turystycznej. Rozporządzenie nie określa jakie dokumenty świadczą o właściwym przygotowaniu, zatem to dyrektor o tym decyduje. Wg informacji uzyskanych w MEN dyrektor ma prawo wglądu do pełnej dokumentacji przedłożonej przez kandydata, świadczącej o jego przygotowaniu do pełnienia funkcji podczas wycieczki specjalistycznej – dotyczy, np. liczby godzin szkolenia, programu szkolenia, rzetelności organizatora szkolenia, itp. To od dyrektora zależy, czy na podstawie danego dokumentu uzna dane szkolenie za wartościowe i adekwatne do potrzeb danej wycieczki.

W uzasadnieniu do projektu rozporządzenia z 4 stycznia 2018 r. napisano:

„Dotychczasową możliwość wyznaczenia przez dyrektora szkoły innej osoby spełniającej określone warunki (tj. osoby, która ma ukończony kurs dla kierowników wycieczek szkolnych, posiadanie stopnia instruktora harcerskiego oraz uprawnień przewodnika turystycznego, przodownika, instruktora turystyki kwalifikowanej pilota wycieczek, stopień trenera lub instruktora odpowiedniej dyscypliny sportu) uchylono, gdyż brak jest obecnie stosownych uregulowań w obowiązujących przepisach, np.:

  1. niejednolity zakres programu kursu na kierownika wycieczek szkolnych oraz kursu na kierownika obozów wędrownych realizowanych przez podmioty komercyjne bez możliwości stwierdzenia ich skuteczności czy sprawdzenia jakości;
  2. obniżone wymagania wobec przewodników turystycznych, trenerów i instruktorów sportu na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. poz. 829, z późn. zm.).

 

Zapamiętaj!

Dyrektor może posiłkować się dotychczasowymi regulacjami, zasadami, ale powinien dokonać weryfikacji dotychczasowych zaświadczeń o odbytych szkoleniach dla kierowników i opiekunów wycieczek, instruktorów sportu, itp., bowiem to on odpowiada za właściwy dobór kadry na wycieczkę. Warto, aby dyrektor organizując doskonalenie nauczycieli w zakresie przydatnym podczas organizacji wycieczek, zapoznał się z ofertą szkoleniową organizacji / instytucji specjalizujących się w danej dyscyplinie turystycznej (np. PTTK, polskie związki sportowe i organizacje pozarządowych – wykaz na www. Ministerstwa Sportu i Turystyki).

Do szkół nowego ustroju szkolnego odnosi się analogiczne rozporządzenie, tj. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.

 

Podstawa prawna:

  • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. z 2001 r. Nr 135, poz. 1516 ze zm.) - § 4 ust. 1 pkt 3, § 11 ust. 1-3,
  • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. z 2018 r. poz. 1055 ze zm.) - § 9.

 

Wanda Pakulniewicz
Pracownik Kuratorium Oświaty
Ekspert Portalu Oświatowego
www.PortalOswiatowy.pl