Porady - Warto wiedzieć

Jaka jest definicja Parku Narodowego?

Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

W Polsce istnieją 23 parki narodowe o łącznej powierzchni 3145 km2

Spis Parków Narodowych w Polsce

• 1. Babiogórski Park Narodowy, utworzony w 1954 r. znajduje się na obszarze powiatu suskiego i nowotarskiego w województwie małopolskim. W 1977 Babiogórski Park Narodowy zostaje uznany przez UNESCO za jeden ze światowych rezerwatów biosfery. W godle parku znajduje się okrzyn jeleni, endemiczna roślina występująca tylko w Babiogórskim Parku Narodowym.  Park Narodowy obejmuje część masywu Babiej Góry, który jest najwyższym pasmem w obrębie Beskidu Wysokiego w Karpatach Zachodnich. Rozciąga się od przełęczy Jałowieckiej do Przełęczy Krowiarki, na długości ok. 10 km.  Najwyższym szczytem Babiej Góry jest Diablak o wysokości 1725 m n.p.m. Na Babiej Górze widoczny jest piętrowy układ roślinności górskiej: regiel dolny, regiel górny, pas kosodrzewiny, piętro alpejskie (z murawami alpejskimi). Długość szlaków turystycznych to około 36 km. Na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego stwierdzono obecność  3571 bezkręgowców i 188 kręgowców. Przy budynku Dyrekcji BgPN znajduje się ogród roślin babiogórskich (otwarty w 1962 roku).
• 2. Białowieski Park Narodowy, utworzony w 1947 r. Park obejmuje centralną część wielkiego i naturalnego kompleksu leśnego - Puszczy Białowieskiej (cała puszcza zajmuje powierzchnię 125 tys. ha. i obejmuje dwa kraje). Wraz z częścią Puszczy Białowieskiej na terenach Białorusi, Park Białowieski jako transgraniczny Obiekt Dziedzictwa Światowego został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W godle parku znajduje się żubr, który wyginał na tym obszarze w 1919 roku (w 1929 ponownie sprowadzono żubry). W parku zachowały się pierwotne ekosystemy, aż 40 zbiorowisk roślinnych. Naliczono się aż  około 4500 gatunków roślin,  277 gatunków porostów i ponad 3 000 gatunków grzybów. Bogata jest też fauna parku. Około 12 000 gatunków zwierząt, z czego znaczna część to bezkręgowce, doliczono się 54 gatunków ssaków.
  W parku prowadzi się ośrodek hodowli żubrów. Znajdują się też zagrody pokazowe z żubrem, żubroniem i innymi dużymi ssakami lasów polskich. W Białowieskim Parku Narodowym znajduje się Muzeum Przyrodnicze im. J. Miklaszewskiego oraz kompleks zabytkowy zwany Parkiem Pałacowym. Siedziba dyrekcji Parku mieści się w "Domu Marszałkowskim".
• 3. Biebrzański Park Narodowy, utworzony w 1993 r. Jest to największy park narodowy w Polsce. Siedziba BPN znajduje się w Osowcu. Park obejmuje znaczną część Kotliny Biebrzańskiej, na którą składają się głównie naturalne kompleksy torfowisk niskich, przejściowych i wysokich. W granicach parku znajdują się dolne odcinki dopływów Biebrzy. Dolina Biebrzy jest ważnym miejscem gniazdowania, żerowania i odpoczynku ptactwa wodno-błotnego.  W 1995roku została wpisana na listę siedlisk konwencji RAMSAR, czyli obszarów mokradłowych o międzynarodowym znaczeniu. Na obszarze BPN wyróżniono ponad 70 typów zbiorowisk roślinnych. Występuje tu około 1000 gatunków roślin, z czego aż 90 jest pod ścisłą ochroną. Dolina Biebrzy jest ostoją dla ponad 271 gatunków ptaków, w tym ponad 180 lęgowych. Najliczniejszym z ssaków jest łoś (aż 400 okazów).
  W parku wytyczone są piesze ścieżki turystyczne ( 504 km), szlaki wodne i rowerowe (148 km).   Na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego znajduje się  Kanał Augustowski (wybudowany w latach: 1824 - 1839) - zabytek architektury technicznej klasy I. Drugim cennym obiektem zabytkowym jest Twierdza Osowiec.
• 4. Bieszczadzki Park Narodowy, utworzony w 1973 r. Jest to trzeci pod względem powierzchni park narodowy w Polsce i pierwszy wśród górskich parków narodowych. Od 1992 jest częścią Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie". W skład Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie" wchodzą też: Ciśniańsko-Wetliński Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Doliny Sanu, Park Narodowy "Połoniny" (Słowacja), Użański Park Narodowy (Ukraina), Nadsański Park Krajobrazowy (Ukraina). Na obszarze parku chroni się fragmenty puszczy karpackiej oraz długie pasma górskich łąk położonych ponad górną granicą lasu, zwane połoninami. Największe powierzchnie w parku zajmują lasy, głównie drzewostany bukowe i bukowo-jodłowe. Na terenie parku doliczono się  780 gatunków roślin naczyniowych oraz 500 gatunków porostów i 1000 gatunków grzybów. Bieszczadzki Park Narodowy jest ostoją dla wielu gatunków kręgowców (w tym 58 gatunków ssaków i około 140 gatunków ptaków). Na terenie parku chroni się duże ssaki (niedźwiedź brunatny, żubr, jeleń, sarna, dzik).
  Atrakcją turystyczną są piesze szlaki turystyczne o łącznej długości 130 km. Trasy konne pozwalają na bardzo długie wędrówki po parku.
• 5. Park Narodowy Bory Tucholskie, utworzony w 1996 r. W godle PNBT znajdują się sosny z siedzącym na konarze głuszcem na tle jeziora. 79 % powierzchni parku zajmują lasy (Bory Tucholskie są jednym z największych kompleksów leśnych w kraju.), 11% wody. Znajdują się tu prawie wszystkie typy jezior: rynnowe, wytopiskowe, lobeliowe, oczka, kotły i kociołki. Swoją rzeźbę zawdzięczają ostatniemu zlodowaceniu bałtyckiemu, zwłaszcza stadiałowi pomorskiemu. Naturalne zarastanie zbiorników prowadzi do powstania niewielkich torfowisk przejściowych i wysokich (gatunkiem charakterystycznym jest turzyca bagienna i rzadka bagiennica torfowa). Na terenie PNBT doliczono się 43 gatunków ssaków, 7 gatunków nietoperzy, 25 gatunków ryb, 12 gatunków płazów i 6 gatunków gadów.
  Przez teren parku przebiegają piesze i rowerowe szlaki turystyczne.
• 6. Drawieński Park Narodowy, utworzony w 1990 r. Położony jest w północno-zachodniej Polsce, na obszarze kompleksu Puszczy Drawskiej. Na terenie parku występuje aż 224 udokumentowanych zbiorowisk roślinnych. Dominują lasy i torfowiska. Na terenie DPN rośnie około 924 taksonów roślin naczyniowych, z czego aż 55 gat. podlega ochronie gatunkowej. Bardzo rzadki i pod szczególną ochroną jest storczyk lipiennik Loesela, którego tylko kilka osobników rośnie na jednym z torfowisk. Na terenie DWP występuje ponad połowa polskich gatunków ptaków. Najcenniejsze to: bocian czarny, kania czarna, kania ruda, rybołów, bielik, orlik krzykliwy, puchacz. W herbie DPN znajduje się pospolita na tym obszarze wydra.
• 7. Gorczański Park Narodowy, utworzony w 1981 roku. Obejmuje centralne pasmo Gorców, masywy Turbacza i Gorca. Prawie cały obszar GPN zajmują lasy (w drzewostanach dominują głównie świerk, buk i jodła,). Na terenie GPN i w pozostałej części Gorców stwierdzono występowanie ok. 940 gatunków roślin naczyniowych.  Wyróżniono 7 zespołów leśnych i 16 zbiorowisk roślinnych. W parku naliczono się 46 gatunków ssaków (najcenniejsze to ryś, niedźwiedź, a także wilki). Symbolem parku jest salamandra plamista, występująca na terenie Gorców.  Atrakcją dla turystów mogą być długie szlaki turystyczne. Z punktów widokowych roztaczają się panoramy na inne masywy górskie, w tym na Tatry.
• 8. Park Narodowy Gór Stołowych, utworzony w 1993 r. Jest położony na terenie Sudetów Środkowych. Na terenie PNGS naliczono się 650 gatunków roślin naczyniowych, z czego aż 46 objętych jest ochroną gatunkową. Lasy stanowią tylko 3% powierzchni. Na terenie parku znajdują się torfowiska wysokie. Cennymi zwierzętami są orzesznica, rzadka popielica i koszatka.
  W otulinie PNGS znajdują się popularne uzdrowiska: Polanica Zdrój, Duszniki Zdrój i Kudowa Zdrój. W roku 2002 zostało otwarte pierwsze w Polsce Muzeum Żaby. Przybliża ono idee ochrony płazów w Polsce. Muzeum posiada bogatą kolekcję eksponatów pochodzących z całego świata.
• 9. Kampinoski Park Narodowy, utworzony w styczniu 1959 r. Obejmuje tereny Puszczy Kampinoskiej. Głównymi elementami krajobrazu są wydmy i tereny bagniste. Na terenie parku jest około 118 rodzajów zespołów roślinnych.  Stwierdzono obecność 28 gatunków chronionych zwierząt, 22 zagrożonych wyginięciem. naliczono się 152 gatunków ptaków i 54 gatunków ssaków (w tym łoś, bóbr europejski, ryś).
  Długość szlaków turystycznych to prawie 360 km. Ze względu na niewielką odległość od stolicy, jest to bardzo popularny i licznie odwiedzany przez turystów Park Narodowy.
• 10. Karkonoski Park Narodowy, utworzony 1 stycznia 1959 r. W 1992 roku Karkonoski Park Narodowy stał się częścią Rezerwatu Biosfery UNESCO Karkonosze/Krkonoše (MaB). Większą część KPN porastają lasy. W piętrze pogórza Karkonoszy charakterystyczny jest grąd środkowoeuropejski (dąb szypułkowy, grab, lipa drobnolistna i szerokolistna, buk zwyczajny oraz klon jawor i klon zwyczajny).  W KPN występuje około 46 gatunków chronionych roślin. Naliczono się 40 gatunków ssaków, z czego 16 to nietoperze. Na terenie KPN żyje introdukowany na początku XX wieku muflon.
• 11. Magurski Park Narodowy, utworzony w 1995 r. Leży na granicy województwa małopolskiego i podkarpackiego. Piętro pogórza zajmują kompleksy leśne z przewagą sztucznie nasadzonych sosen. Piętro regla dolnego zajmują lasy z przewagą buka. W parku występuje prawie 800 gatunków roślin i prawie 200 gatunków zwierząt. Na terenie parku występują też zwierzęta introdukowane: piżmak i jenot. W MPN występuje największe zagęszczenie myszołowów.
  MPN należy do jednych z młodszych parków narodowych. Dysponuje 75 km szlaków turystycznych.
• 12. Narwiański Park Narodowy, utworzony w 1996 r. Park znajduje się w północno-wschodniej Polsce, w województwie podlaskim. Leży na terenie rozlewiska Narwi. Na terenie parku występuje ponad 40 zbiorowisk roślinnych. Pod szczególną ochroną są gatunki wodne, szuwarowe, bagienne. Zbiorowiskami roślinnymi najbardziej rozpowszechnionymi na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego są szuwary wielkoturzycowe. Dolina Narwi jest ostoją dla wielu ptaków Europy. Zanotowano dotychczas 200 gatunków ptaków, z czego 154 to gatunki lęgowe.  W 1998 roku opracowany został kompleksowy program ochrony doliny.
• 13. Ojcowski Park Narodowy, utworzony w 1956 r. Znajduje się w Polsce południowej, w województwie małopolskim. Na terenie parku znajdują się grupy skał i pojedyncze ostańce (Maczuga Herkulesa, Brama Krakowska, Igła Deotymy). Na terenie parku znajduje się też kilkaset jaskiń, z czego kilka jest udostępnionych do zwiedzania. Na florę Ojcowskiego PN składa się aż 1000 gatunków roślin naczyniowych. Doliczono się też wielu gatuunków zwierząt. Pod szczególną opieką znajdują się liczne gatunki nietoperzy. Ze względu na bliskość dużego miasta (Krakowa), jest to często odwiedzany przez turystów Park Narodowy.
• 14. Pieniński Park Narodowy, utworzony w 1954 r. Obejmuje środkową część Pienin. Ważnym elementem krajobrazu Pienin są murawy naskalne i polany. Na terenie PPN stwierdzono około 1100 gatunków roślin naczyniowych. Licznie reprezentowane są też grzyby (prawie 640 gatunków grzybów kapeluszowych). Endemitami są mniszek pieniński i pszonak pieniński. Łąki powstają dzięki działalności ludzi, ale należą do jednych z najbogatszych ekosystemów rośłinnych. W Pieninach występuje ponad 160 gatunków ptaków, w tym 95 gniazdujących. Licznie reprezentowane są też ssaki, płazy.
• 15. Poleski Park Narodowy, utworzony w 1990 r. Jest rezerwatem biosfery UNESCO. Położony jest w województwie lubelskim. Obejmuje on tereny Równiny Łęczyńsko-Włodawskiej. Na terenie Poleskiego Parku Narodowego znajdują się liczne torfowiska (niskie, przejściowe i wysokie) i bagna. Na terenie parku występuje 928 gatunków roślin, z których 60 podlega ochronie gatunkowej.  Długość szlaków turystycznych to około 80 km.
• 16. Roztoczański Park Narodowy, utworzony w 1974 r. Leży w środkowo-wschodniej części kraju, w województwie lubelskim. W parku wyróżniono 21 zespołów leśnych i wiele zbiorowisk roślinnych. Doliczono się około 800 gatunków roślin naczyniowych. W RPN licznie występują duże ssaki, takie jak  jelenie, sarny, dziki, wilki, lisy i borsuki. W 1982 roku do parku sprowadzone zostały koniki polskie (potomkowie tarpanów). Na terenie parku żyje też około 190 gatunków ptaków. Przez park przebiegają długie szlaki turystyczne.
• 17. Słowiński Park Narodowy, utworzony w 1967 r. Park położony jest w środkowej części polskiego wybrzeża, na terenie województwa pomorskiego. W skład SPN wchodzi Mierzeja Łebska, Nizina Gardeńsko-Łebska, jeziora: Łebsko, Gardno, Jezioro Smołdzińskie, Dołgie Wielkie i Dołgie Małe. W parku żyją licznie słonorośle. W 1977 roku Słowiński Park Narodowy został włączony przez UNESCO do sieci Światowych Rezerwatów Biosfery, a w 1995 r. wpisany na listę terenów chronionych Konwencją Ramsarską. Na terenie Parku występuje około 850 gatunków roślin naczyniowych, z których 49 jest chronionych. Świat zwierząt licznie reprezentują ptaki. W bezpośrednim sąsiedztwie Parku znajduje się Muzeum Przyrodnicze (w Smołdzinie).
• 18. Świętokrzyski Park Narodowy, utworzony w 1950 roku. Położony jest w centralnej części Gór Świętokrzyskich, obejmując: pasmo Łysogór, część pasma Klonowskiego, Doliny Wilkowskiej i Doliny Dębniańskiej, a także Górę Chełmową i Las Serwis. Na szczytach i zboczach gór wytworzyły się gołoborza, bardzo charakterystyczne dla Gór Świętokrzyskich.  Na terenie ŚPN stwierdzono występowanie około 4000 gatunków bezkręgowców. Mniej licznie reprezentowane są kręgowce. W Parku warte odwiedzenia jest muzeum przyrodnicze na Świętym Krzyżu.
• 19. Tatrzański Park Narodowy, utworzony w 1954 r. Leży na granicy Polski i Słowacji, w paśmie Tatr. Południowa granica Tatrzańskiego Parku Narodowego jest zarazem północną granicą parku słowackiego. W 1992 roku TPN został wpisany na listę Rezerwatów Biosfery UNESCO. Na terenie Tatrzańskiego PN występuje wiele roślinnych i zwierzęcych endemitów, np: świstak tatrzański (będący podgatunkiem świstaka alpejskiego, z roślin: kostrzewa tatrzańska, k. bezostna i k. karpacka, boimka dwurzędowa, urdzik karpacki i szafran spiski.
• 20. Park Narodowy Ujście Warty, utworzony w 2001 r. Powstał w miejsce istniejącego od 1977r. rezerwatu przyrody Słońsk oraz części Parku Krajobrazowego Ujście Warty. Położony jest w delcie ujścia Warty do Odry, na terenie województwa lubuskiego. Na terenie Parku doliczono się ponad 400 gatunków roślin naczyniowych oraz 50 zespołów roślinnych. Występują tu bardzo rzadkie rośliny. Stwierdzono tu 245 gatunków ptaków, z czego 160 to gatunki lęgowe. Spotkać tu można rzadkie gatunki: wodniczkę, derkacza, rycyka, żurawia, bąką.
• 21. Wielkopolski Park Narodowy, utworzony w 1957r. Położony na Nizinie Wielkopolskiej, około 15 km od Poznania.  Zajmuje tereny na Pojezierzu Poznańskim, na lewym brzegu Warty. Na terenie Parku stwierdzono występowanie około 1120 gatunków roślin naczyniowych, 200 gatunków mszaków i ponad 160 gatunków porostów. Licznie reprezentowane są bezkręgowce. Naukowcy szacują, że jest ich ponad 3000. W Parku znajduje się Muzeum Przyrodnicze w Puszczykowie oraz placówka naukowa.
• 22. Wigierski Park Narodowy, utworzony w 1989r.  Położony jest na skraju Puszczy Augustowskiej będącej największym zwartym kompleksem leśnym na niżu Europy. Większa cześć Parku leży w środkowej części dorzecza rzeki Czarna Hańcza. Na terenie Parku znajduje się ponad 80 gatunków roślin chronionych. Stwierdzono też obecność dużej liczby rzadkich ptaków (aż 185 gatunków jest chronionych).
• 23. Woliński Park Narodowy, utworzony w 1960 r. Obejmuje dużą część wyspy Wolin (największa wyspa znajdującą się w całości w Polsce). W wyniku włączenia części Zatoki Pomorskiej oraz wód morskich Zalewu Szczecińskiego, WPN stał się pierwszym polskim parkiem morskim. W godle Parku znajduje się orzeł bielik. Na wyspie stwierdzono obecność ponad 1300 gatunków roślin naczyniowych. Na terenie Parku występuje też duża liczba zwierząt, głównie ptaków (aż 230 gatunków). W wodach Zatoki Pomorskiej można zobaczyć rzadkie ssaki morskie, takie jak foki szare czy morświny.